ಸಾಹಿತ್ಯ್-ಸಂವಾದ್:
ಕವಿತೆಂಕ್ ಲಾಗ್ಶಿಲ್ಯಾನ್ ಸಮ್ಜುಂಚೆ ದಿಶೆನ್ ಏಕ್ ಮಯ್ಲಾಫಾತರ್
ಕಾನಡಿ ಲಿಪಿಯೆಂತ್ಲ್ಯಾ ಕೊಂಕಣಿ ಸಾಹಿತ್ಯಾಂತ್ ಚಾ.ಫ್ರಾ. ದೆಕೊಸ್ತಾಸವೆಂ ’ಜಾಗೆ ಕವಿ’ ಪಂಗಡ್ ಕವಿತೆಂಕ್ ಕೊಂಕಣಿ ಲೊಕಾಲಾಗಿಂ ಪಾವೊಂವ್ಚ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾನ್ ಸುಫಳ್ ಜಾಲೊ ಆನಿ ಹಾಚೊ ಪರಿಣಾಮ್ ಜಾವ್ನ್ ಜಾಯ್ತೆ ಯುವಕವಿ ತಯಾರ್ ಜಾಲೆ. ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗಸ್, ಜೊಸ್ಸಿ ಪಿಂಟೊ ಕಿನ್ನಿಗೋಳಿ, ಫ್ರೆಡ್ ಕುಮಾರ್ ಕುಚ್ಚಿಕಾಡ್, ಮಾವ್ರಿಸ್ ಶಾಂತಿಪುರ, ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಎಲ್. ಡಿ’ಕುನ್ಹಾ, ಎಚ್ಚೆಮ್, ಟಾಯ್ಟಸ್ ತಾಕೊಡೆ ಹಾಂತ್ಲೆ ಪ್ರಮುಕ್. ಪುಣ್ ಫುಡಾರಾಕ್ ಲಾಗುನ್ ಹಾಂತ್ಲೆ ಸಭಾರ್ ಪರ್ಗಾಂವಾಕ್ ಉಬ್ಲೆ. 2002 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಮೆಲ್ವಿನ್ ರೊಡ್ರಿಗ್ಸ್, ಆಂಡ್ರ್ಯೂ ಡಿ’ಕುನ್ಹಾ, ಕಿಶೂ ಬಾರ್ಕುರ್, ರೊಬರ್ಟ್ ಫೆರ್ನಾಂಡಿಸ್ - ದುಬಾಂಯ್ತ್ ಆಸ್ಲೆ, ಹಾಂವ್ ಕುವೆಯ್ಟಾಂತ್ ಆಸ್ಲೊಂ, ಎಚ್ಚೆಮ್ ಮುಂಬಂಯ್ತ್. ಆಮಿ ಚಡುಣೆಂ ಸಮಕಾಳೀನ್ ಬರೊವ್ಪಿ ತರ್‌ಯೀ ಕವಿತಾಶೆತಾಂತ್ ಮ್ಹಜಿಂ ಸುರ್ವಿಲಿಂ ಪಾವ್ಲಾಂ ಕಾಡ್ಚ್ಯಾದಿಂ ಹಾಂಣಿ ಆಪ್ಲಿಂ ಪಾವ್ಲಾಂ ಘಟ್ ಕೆಲ್ಲಿಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಕವಿತೆವಿಶಿಂ ಲಾಗ್ಶಿಲ್ಯಾನ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಏಕ್ ವೇದಿ ಆಯ್ತಿ ಕರ‍್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಏಕ್ ಸಾಹಿತಿಕ್ ಅಭ್ಯಾಸಿಕ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಮ್ಹಾಕಾ ಆಸ್ಲಿ. ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್, ಡೊಟ್ ಕೊಮಾಚೊ ಕಾಳ್ ತೊ ತರ್‌ಯೀ ಜೆರಾಲ್ ರಿತಿನ್ 5 mpbs ಸ್ಪೀಡಾಚೆಂ ಮೋಡೆಮ್ ವಾಪರ್ನ್ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ದ್ವಾರಿಂ, ಇಮೇಯ್ಲಾಂ ಮುಖಾಂತ್ರ್ ಆಮಿ ಕವಿತೆಂವಿಶಿಂ ಆಮ್ಚೆ ವಿಚಾರ್ ಎಕಾಮೆಕಾ ವಾಂಟುನ್ ಘೆಂವ್ಚಿ ಯೆವ್ಜಣೆಚಿ ಬುನ್ಯಾದ್ ಘಾಲುನ್ ಕಾಂಯ್ ದೋನ್-ತೀನ್ ಕವಿತೆಂಚೆರ್ (ಲುವಿಸ್ ಮಸ್ಕರೇನ್ಹಸಾಚಿ ಗುಪಿತ್ ಕವಿತೆಚೆಂ ನಂದನಾವನ್....) ಆಮ್ಚೆ ವಿಚಾರ್ ಆರಾವ್ನ್ kavitha.itgo.com ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾ ಎಕಾ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಚೆರ್ ಪರ್ಗಟ್ ಸಯ್ತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ.
2003 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಹ್ಯಾಚ್ ಚಿಂತ್ಪಾನ್ ಕುವೆಯ್ಟಾಂತ್ ’ಕವಿತಾಪಾಠ್’ ಸುರ್ವಾತ್ ಕರ್ನ್ ಕಾಂಯ್ ಪಾಂತ್ತೀಸ್ ಮ್ಹಯ್ನ್ಯಾಳಿಂ ಅಧ್ಯಯನಾಂ ಚಲ್ಲಿಂ. ಹ್ಯಾ ಕಾಮಾಸಾಳಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಅಧ್ಯಯನಾಂಕ್ ಎಕ್ಟಾವ್ನ್ ಕವಿತಾಪಾಠ್, ದರ್ಯಾಕ್ ಉದಕ್, ಕಾಳೊಕ್ ನಾತ್ಲೊ ಗಾಂವ್ - ಅಶೆಂ ತೀನ್ ಕೊಂಕಣಿ ಪುಸ್ತಕಾಂ ಸಯ್ತ್ ಪ್ರಕಾಶಿತ್ ಜಾಲಿಂ. ಮ್ಹಜೆಂ ಕವಿತೆಚೆಂ ಅಭ್ಯಾಸ್ ಚಾಲುಚ್ ಉರ‍್ಲೆಂ, ಹ್ಯಾ ಅಭ್ಯಾಸಾಂತ್ ಹೆರ್ ಥೊಡೆ ಯುವಕವಿ ಮೆಳ್ಳೆ; ಮೆಲ್ವಿನ್ ಜೆ. ವಾಸ್, ಜೊಮೆಲ್ ಬೊಂದೆಲ್, ಪ್ರಿಯಾ ಸಿಕ್ವೇರಾ ಫೆರಾರ್, ಲತಾ ಮಿನೇಜಸ್ ಬೊಂದೆಲ್, ಆನಿ ಹೆರಾಂನಿ ಕವಿತಾ ಬರೊಂವ್ಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಕೆಲಿ, ಉಪ್ರಾಂತ್ ತಾಂಚಿಂ ಕವಿತೆಂಚಿಂ ಪುಸ್ತಕಾಂಯ್ ಪರ್ಗಟುನ್ ಆಯ್ಲಿಂ.
ಆತಾಂ 20 ವರ್ಸಾಂ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಜಾಯ್ತೆಂ ಬದಲ್ಲಾಂ, ಆತಾಂ ಇಂಟರ್‌ನೆಟಾಕ್ ಮೋಡೆಮ್ ವಾಪರ‍್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ನಾ, ಫೈಬರ್ ಓಪ್ಟಿಕ್ಸ್ ಆಸಾ. ಆತಾಂ ಕವಿಂಚೊ ಸಂಕೊ ಸಯ್ತ್ ಚಡ್ಲಾ. ಸಾಮಾಜಿಕ್ ಜಾಳಿಜಾಗ್ಯಾಂನಿ ಸಯ್ತ್ ಸಭಾರ್ ಕವಿ ಆಪ್ಲಿಂ ಬರ್ಪಾಂ ಪರ್ಗಟ್ತಾತ್. ಪುಣ್ ಕವಿತೆವಿಶಿಂ ಜಾಣ್ತ್ಯಾ ಕವಿಂಚೆ ವಿಚಾರ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಕವಿತಾಪುಸ್ತಕಾಂತ್ಲಿಂ ಪ್ರಸ್ತಾವನಾಂ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಹೆರ್ ವಿಕಲ್ಪ್ ನಾತ್ಲೆಲ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಆಂಡ್ರ್ಯೂಚ್ಯಾ ’ಸುಟ್ಕಾ’ ಕವಿತೆಚೆರ್ ಎಚ್ಚೆಮಾನ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಸಮೀಕ್ಶೆಚೆರ್ ಆಂಡ್ರ್ಯೂಚೆ ವಿಚಾರ್ ಕಾಂಯ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿತೆಂಚ್ಯಾ ಫುಡಾರಾಚ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ನವಿ ದಿಶಾ ದಾಕಯ್ತಾ. ಏಕ್ ವಾಚ್ಪಿ ಜಾವ್ನ್ ಸುಟ್ಕಾ ಕವಿತಾ ಮ್ಹಾಕಾ ಅಶಿ ಸಮ್ಜಲಿ.
ಸುಟ್ಕಾ
ಪಿಂಜ್ರ್ಯಾಂತ್ ವಾಡಲ್ಲ್ಯಾ
ಧವ್ಯಾ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಕ್
ಲಾಬ್ಲಿ ಸುಟ್ಕಾ
ಆಜ್ ವಾರ‍್ಯಾರ್ ಉಬ್ಲೆಂ...
ಸುಕ್ಣ್ಯಾಕ್ ಪೊಸಲ್ಲೆಂ
ಚೆಡುಂ ಆಜ್
ನ್ಹೆಸುನ್ ಧವೆಂ
ಲಗ್ನಾಕ್ ಆಯ್ತೆಂ ಜಾಲ್ಲೆಂ!
ಕವಿತೆಚೆಂ ನಾಂವ್ ’ಸುಟ್ಕಾ’ - ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ್, ಆಶಾವಾದಿ ಚಿಂತಪ್.
ದೋನ್ ಪಂಗ್ತೆಂನಿ ’ಧವೊ’ ರಂಗ್ ಆಸಾ, ಧವೊ ರಂಗ್ ನಿತಳ್, ಸತ್, ಉಜ್ವಾಡ್, ಗಿನ್ಯಾನ್, ಶಾಂತಿ..... ಹ್ಯಾ ಸರ್ವಾಂಕ್ ಪ್ರತಿನಿಧಿತ್ವ್ ಕರ‍್ತಾ.
ಪಯ್ಲೆ ಪಂಗ್ತೆಂತ್ ಸುಟ್ಕೆಚೆ ಆದ್ಲಿ ಸ್ಥಿತಿ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲಿ ’ಪಿಂಜ್ರ್ಯಾಂತ್ಲಿ’. ಹಾಂಗಾಸರ್ ಪಿಂಜ್ರೊ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಏಕ್ ಬಂಧಿಖಾನೊ, ಆನಿ ಖರೆಂಚ್ ಜಾವ್ನ್ ಹೆ ಸುಟ್ಕೆಕ್ ಸಮ್ಜುಂಕ್ ಪಾಯ್ಥಾಗೋರಸಾಚೊ ಪ್ರಮೇಯ್ ವಾ ಆರ್ಕಿಮಿಡಿಸಾಚಿಂ ಸಿದ್ಧಾಂತಾಂ ಗರ್ಜ್ ನಾ.
ಪುಣ್ ದುಸ್ರೆ ಪಂಗ್ತೆಂತ್ ಪಯ್ಲೆ ಪಂಗ್ತೆಚೊ ಗಾಂಚ್ ದಿತಾ ತ್ಯಾ ಸುಕ್ಣ್ಯಾಕ್ ಪೊಸ್ಲಲೆಂ ಚೆಡುಂ. ಪುಣ್ ದೊನ್‌ಯೀ ಪಂಗ್ತ್ಯೊ ವೆಗ್-ವೆಗಳ್ಯೊ ಆನಿ ಸ್ವತಂತ್ರ್.
ನ್ಹೆಸುನ್ ಧವೆಂ, ಲಗ್ನಾಕ್ ಆಯ್ತೆಂ ಜಾಲ್ಲೆಂ: ಹಾಂಗಾಸರ್ ಜೆರಾಲ್ ರಿತಿನ್ ಸಾಮಾಜಿಕ್ ರಿತಿರಿವಾಜಿಪ್ರಕಾರ್ ಚೆಡುಂ ಜಲ್ಮುನ್ ವ್ಹಡ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಘರಾಕ್ ಸೊಡ್ನ್ ಲಗ್ನ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಪತಿಚ್ಯಾ ಘರಾಂತ್ ಆಪ್ಲೊ ನವೊ ಸಂಸಾರ್ ರುತಾ ಕರ‍್ತಾ. ಹೆಂ ಚಿಂತಪ್ ಖಂಯ್ಚೇಯ್ ನದ್ರೆನ್ ನಿರಾಸ್ ಪಾಚಾರಿನಾ. ಹಾಂಗಾ ತ್ಯಾ ಧವ್ಯಾ ನ್ಹೆಸ್ಣಾಚೆರ್ ಲಗ್ನಾಕ್ ಆಯ್ತೆಂ ಜಾಲ್ಲೆ ಸುಟ್ಕೆಚಿ ಆದ್ಲಿ ಸ್ಥಿತಿ ಜಾವ್ನಾಸಾ; ’ಅಪ್ಲ್ಯಾಂ ಮಧೆಂ ಪರ್ಕಿ/ ಎಕ್ಸುರೆಂ/ ಬಂಧಿ ಜಾವ್ನ್ ಜಿಯೆಂವ್ಚಿ ಬಂಧಡ್’. ಆನಿ ಹ್ಯಾ ಚಿಂತ್ನಾಂತ್ಲಿ ಸುಟ್ಕಾ.
ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ದೊನ್‌ಯೀ ಪಂಗ್ತೆಂನಿ ಖಂಯ್ಸರೀ ನಿರಾಸ್ ಪಾಚಾರ‍್ಚೆ ಸಬ್ದ್ ನಾಂತ್. ಪುಣ್ ಥೊಡೆಪಾವ್ಟಿಂ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚೆ / ಸಮೀಕ್ಷಕಾಚೆ ಮತಿಚ್ಯಾ ಪೂರ್ವ್-ಯೋಜಿತ್ ವಾ ನಿರ್ಣಯಿತ್ ಮನೋಗತೆನಿಮ್ತಿಂ ಅರ್ಥಾಕ್ ಅಪಾರ್ಥ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ. ಆನಿ ಅಶೆಂ ಜಾಲೆಂ ತರ್ ತೆಂ ಕವಿತೆಚಿಚ್ ಖುನ್ ಕರ‍್ತಾ.
ಹೆರ್ ಥೊಡ್ಯೊ ಸಂಗ್ತ್ಯೊ:
ಪಯ್ಲಿ: ’ಮುಗ್ದನಾತ್ಲಿಂ ಗಿತಾಂ’ ಪುಸ್ತಕಾಚೊ ವಿಮರ್ಸೊ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಜಿಯೋ ಆಗ್ರಾರಾನ್ ಬರಯಿಲ್ಲೆಪರಿಂ "ವಲ್ಲಿನ್ ಹ್ಯಾ ಪುಸ್ತಕಾಂತ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಎಕೆಕೆ ಸಮೀಕ್ಶೆವಿಶಿಂ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ತರ್, ಕವಿತೆಕ್ ಅಶೆಂಯ್ ಸಮ್ಜುವ್ಯೆತ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಮಾತ್ರ್ ಶಿವಾಯ್, ಅಶೆಂಚ್ ಸಮ್ಜುಂಚೆಂ ನ್ಹಯ್". ಹೆಂಚ್ ಉತರ್ ವಿಸ್ಕಳಾವ್ನ್ ಸಾಂಗ್ಚೆಂ ತರ್. ಕವಿ ಏಕ್ ಕಲಾಕಾರ್, ಆನಿ ಕವಿತಾ ತಾಚಿ ಕಲಾ. ಜೆದ್ನಾಂ ಏಕ್ ಕವಿತಾ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲಿ ತೆದ್ನಾಂ ತಿ ಸ್ವತಂತ್ರ್ ಜಾಲಿ, ಆನಿ ಜ್ಯಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಜ್ಯಾ ಅರ್ಥಾನ್ ತಿ ಪಾವ್ಲಿ ತೊಚ್ ತ್ಯಾ ತ್ಯಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಚ್ಯಾ ಅನ್ಭೋಗಾಚೆರ್ ಆಸ್ತಾ. ಜರ್ ತರ್ ಎಕಾ ಕವಿಚಿಂ ಎಕೆ ಕವಿತೆಂತ್ಲಿಂ ನೀಜ್ ಭೊಗ್ಣಾಂ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಂಕ್ ಪಾವನಾಂತ್ ತರ್ ತಿ ತ್ಯಾ ಕವಿಚೆ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತೆಚೊ ಊಣ್ ಮ್ಹಣ್ ಹಾಂವ್ ಮಾಂದುನ್ ಘೆತಾಂ ಶಿವಾಯ್ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್ ಬಿಲ್ಕುಲ್ ಚುಕಿದಾರ್ ಕರಿನಾ.
ದುಸ್ರಿ: ಸಮೀಕ್ಷಕ್ ಥೊಡೆಪಾವ್ಟಿಂ ಪೂರ್ವ್ ನಿಶ್ಚಿತ್ ಮನೋಭಾವಾಂತ್ (Preset mind) ಎಕಾ ಕವಿತೆಕ್ ಅಪಾರ್ಥ್ ಕರುಂಕ್ ಸಕ್ತಾ. ನಿರ್ಣಯಾತ್ಮಕ್ ಮನೋಗತ್ (Judgemental mind) ಸಯ್ತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ್ ನ್ಹಯ್ ತರ್ ಪರೋಕ್ಷ್ ರಿತಿನ್ ಯೆಂವ್ಚೆಂ ಸಹಜ್. ಜಶೆಂ ಇಸ್ಕೊಲಾಚ್ಯಾ ದಿಸಾಂನಿ ಪರಿಕ್ಶೆಂತ್ ಚಡಿತ್ ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಮೆಸ್ತ್ರಿಲಾಗಿಂ ವೀಸ್ ಮಾರ್ಕ್ಸಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಬಂಧಾಕ್ ಏಕ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಮೆಸ್ತ್ರಿನ್ ’ಗಾಯ್’ಚೆರ್ ಪ್ರಬಂಧ್ ಬರೊಂವ್ಚೆವಿಶಿಂ ತಯಾರಾಯ್ ಕರುಂಕ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ ಆನಿ ಭುರ್ಗ್ಯಾಂನಿ ತೆಂಚ್ ಕೆಲೆಂ. ಪುಣ್ ಪರಿಕ್ಶೆಂತ್ ’ಪೆಟ್ಯಾಚೆರ್ ಪ್ರಬಂಧ್’ ಬರೊಂವ್ಕ್ ಸಾಂಗ್ಲೆಂ ದೆಕುನ್ ’ಆಮ್ಗೆರ್ ಏಕ್ ಪೆಟೊ ಆಸಾ, ತೊ ಗಾಯೆಸವೆಂ ಸದಾಂ ಖೆಳ್ತಾ.....’ ಅಶೆಂ ಸುರ್ವಾತ್ ಕರುನ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ಲೊ ಸಗ್ಳೊ ಪ್ರಬಂಧ್ ಗಾಯೆಚೆರ್ ಬರಯ್ಲೊ. ಅಸಲೆ ಊಣ್ ಸಮೀಕ್ಶೆಂನಿ ವಾ ಸಮೀಕ್ಶೆಚ್ಯಾ ನಾಂವಾರ್ ಬರೊಂವ್ಚೀಂಯ್ ಆಸಾತ್. ಪುಣ್ ಅಸಲ್ಯಾ ಬರ್ಪಾಂನಿ ಕೊಣಾಚೆಂಯ್ ಉದ್ಧಾರ್ ಜಾಂವ್, ಪುಣ್ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾಯ್ ಸಾಹಿತ್ಯಾಚೆಂ ಉದ್ದಾರ್ ಭಿಲ್ಕುಲ್ ಜಾಯ್ನಾ. ಹೆಂ ಮ್ಹಜೆಂ ಖಾಸ್ಗಿ ಚಿಂತಪ್.
ಯುಕ್ರೇನ್-ರುಶಿಯಾ ಝುಜಾವಿಶಿಂ ಎಕಾ ರಾಜಕೀಯ್ ಮುಕೆಲಿಕ್ ಜೆದ್ನಾಂ ಎಕಾ ಟೀವಿ ಜರ್ನಲಿಸ್ಟಾನ್ "ಹ್ಯಾ ಝುಜಾವಿಶಿಂ ಎಕಾ ಸಬ್ದಾನ್ ತುಜಿ ಜಾಪ್ ದೀ" ಮ್ಹಣುನ್ ಸವಾಲ್ ಕರ್ತಾನಾ ಹಾಚಿ ಜಾಪ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲಿ "ಗುಡ್", ತೆದ್ನಾಂ ತ್ಯಾ ಟಿವಿ ಜರ್ನಲಿಸ್ಟಾನ್ ಪರತ್ ಪ್ರಶ್ನ್ ಕರುನ್ "ಹ್ಯಾ ಝುಜಾವಿಶಿಂ ದೋನ್ ಸಬ್ದಾಂನಿ ತುಜಿ ಜಾಪ್ ದೀ" ಮ್ಹಣುನ್ ವಿಚಾರ‍್ತಾನಾ ಹಾಚಿ ಜಾಪ್ ಜಾವ್ನಾಸ್ಲಿ "ನೊಟ್ ಗುಡ್". ಹಾಂಗಾಸರ್ ಸಬ್ದಾಚೊ ಅರ್ಥ್ ಅಪಾರ್ಥ್ ಕರುನ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಥೊಡೆಪಾವ್ಟಿಂ ಸಮೀಕ್ಷಕಾಚಿ ಪೂರ್ವ್ ಯೋಜಿತ್ ಮತ್ ಕಾರಣ್ ಕರುನ್ ದಿತಾ. ಹೆಂ ಸಾರ್ಕೆಂ ನ್ಹಯ್ ತರ್‌ಯೀ ಥೊಡೆಪಾವ್ಟಿಂ ಅಶೆಂ ಘಡುಂಕ್ ಸಾಧ್ಯ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಳ್ಳ್ಯಾಕ್ ಜಾಯ್ತೆ ದಾಕ್ಲೆ ದಿವ್ಯೆತಾ.
ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿತೆಂಚೆರ್ ಭಾಸಾಭಾಸ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ, ಸಮಕಾಳೀನ್ ಭಾಸೆಂಚೆ ಕವಿತೆಂ ಸಮೊರ್ ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿತಾ ಆಜ್ ಖಂಯ್ಚ್ಯಾ ಪಾಂವ್ಡ್ಯಾರ್ ಆಸಾ? ಹೆ ದಿಶೆನ್ ಜಾಯ್ತೊ ವಾವ್ರ್ ಜಾಂವ್ಚಿ ಗರ್ಜ್ ಆಸಾ. ಪುಣ್ ಏಕ್ ಗರ್ಜೆಚೊ ವಿಶಯ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಜೆದ್ನಾಂ ಏಕ್ ಕವಿತಾ ಪರ್ಗಟ್ ಜಾಲಿ, ತೆದ್ನಾಂ ಜ್ಯಾ ವಾಚ್ಪ್ಯಾಕ್/ ಸಮೀಕ್ಷಕಾಕ್ ಜಾಯ್ ತಶೆಂ ಸಮ್ಜುಂದಿ. ತಾಂಚೆ ಸಮ್ಜಣೆಕ್ ಸರಿ ಜಾವ್ನ್ ಕವಿನ್ ಆಪ್ಲಿಂ ಉತ್ರಾಂ/ವಾಟ್ ವಿಂಚ್ಚಿ ಚಡ್ ಸೂಕ್ತ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಮ್ಹಾಕಾ ಭೊಗ್ತಾ.
ಎಚ್ಚೆಮಾನ್ ಆಂಡ್ರ್ಯೂಚ್ಯಾ ಸಭಾರ್ ಕವಿತೆಂಚೆರ್, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಜಾವ್ನ್ ’ಬಾಂಯ್’ ಕವಿತೆಚೆರ್ ಸಭಾರ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಆಪ್ಲೆ ವಿಚಾರ್ ವೆಕ್ತ್ ಕೆಲ್ಲೆ ಆಸಾತ್ ಆನಿ ಕೊಂಕಣಿ ಕವಿತೆಂನಿ ಕಾಳಾಕ್ ಪ್ರಬುದ್ಧ್ ರಿತಿನ್ ಕವಿತೆಂನಿ ಉತ್ರಾಂವ್ಚಿ ಶ್ಯಾಥಿ ಆಸ್ಚೊ ಕವಿ ಮ್ಹಣುನ್ ಸಭಾರ್ ಪಾವ್ಟಿಂ ಉಲ್ಲೇಕ್ ಕೆಲ್ಲೊ ಆಸಾ. ಪುಣ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಚಲ್‌ಲ್ಲೆ ಭಾಸಾಭಾಸೆಂತ್ ಆಂಡ್ರ್ಯೂಚೆ ಕವಿತೆಚ್ಯಾ ಥೊಡ್ಯಾ ಸಬ್ದಾಂಕ್ ಚುಕಿಚೊ ಅರ್ಥ್ ದಿಲ್ಲೊ ತಶೆಂಚ್ ನಾತ್‌ಲ್ಲೆ ಸಬ್ದ್ ಹಾಡುನ್ ಅರ್ಥಾಕ್ ಅಪಾರ್ಥ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಚುಕಿಚೆಂ ಮ್ಹಣ್ಚ್ಯಾಂತ್ ದುಭಾವ್ ನಾ. ಪುಣ್ ಹೆಂ ಏಕ್ ಪೂರ್ವ್ ನಿಯೋಜಿತ್ ನ್ಹಯ್, ಬಗರ್ ಫರಾಮಸೆಂತ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಚೂಕ್ ಮ್ಹಣುನ್ ಹಾಂವ್ ಸಮ್ಜತಾಂ.
- ವಲ್ಲಿ ಕ್ವಾಡ್ರಸ್
साहित्य-संवाद:
कवितेंक लागशील्यान समजुंचे दिशेन एक मयलाफातर
कानडी लिपयेंतल्या कोंकणी साहित्यांत चा. फ्रा. देकोस्तासवें ’जागे कवी’ पंगड कवितेंक कोंकणी लोकालागीं पावोंवच्या इराद्यान सुफळ जालो आनी हाचो परिणाम जावन जायते युवकवी त्यावेळा तयार जाले. मेल्विन रोड्रीगस, जोस्सी पिंटो किन्निगोळी, फ्रेड कुमार कुच्चीकाड, मावरीस शांतीपूर, आंड्र्यू एल. डी’कुन्हा, एच्चेम, टैटस ताकोडे हांतले प्रमूक. पूण फुडाराक लागून हांतले सभार परगांवाक उबले. 2002 इस्वेंत मेल्विन रोड्रीगस, आंड्र्यू डी’कुन्हा, किशू बारकूर, रोबर्ट फेर्नांडीस - दुबांयत आसले, हांव कुवेयटांत आसलों, एच्चेम मुंबंयत. आमी चडुणें समकाळीन बरोवपी तरयी कविताशेतांत म्हजीं सुरविलीं पावलां काडच्यादीं हांणी आपलीं पावलां घट केल्लीं जाल्ल्यान कवितेविशीं लागशील्यान समजूंक एक वेदी आयती करची गर्ज एक साहितीक अभ्यासीक जावन आसच्या म्हाका आसली. इंटरनेट, डॉट कॉमाचो काळ तो तरयी जेराल रितीन 5 mpbs स्पीडाचें मॉडॅम वापरन इंटरनेट द्वारीं, इमेयलां मुखांत्र आमी कवितेंविशीं आमचे विचार एकामेका वांटून घेंवची येवजणेची बुन्याद घालून कांय दोन-तीन कवितेंचेर (लुवीस मस्करेन्हसाची गुपीत कवितेचें नंदनावन....) आमचे विचार आरावन kavitha.itgo.com म्हळ्ळ्या एका जाळीजाग्याचेर पर्गट सयत केल्लें.
2003 इस्वेंत ह्याच चिंतपान कुवेयटांत ’कवितापाठ’ सुरवात करन कांय पांत्तीस म्हयन्याळीं अध्ययनां चल्लीं. ह्या कामासाळांतल्या अध्ययनांक एकटावन कवितापाठ, दर्याक उदक, काळोक नातलो गांव - अशें तीन कोंकणी पुस्तकां सयत प्रकाशीत जालीं. म्हजें कवितेचें अभ्यास चालूच उरलें, ह्या अभ्यासांत हेर थोडे युवकवी मेळ्ळे; मेल्विन जे. वास, जोमेल बोंदेल, प्रिया सिकवेरा फेरार, लता मिनेजस बोंदेल, आनी हेरांनी कविता बरोंवची सुरवात केली, उपरांत तांचीं कवितेंचीं पुस्तकांय पर्गटून आयलीं.
आतां 20 वरसां उपरांत जायतें बदल्लां, आतां इंटरनेटाक मॉडॅम वापरची गर्ज ना, फैबर ऑप्टिक्स आसा. आतां कविंचो संको सयत चडला. सामाजीक जाळीजाग्यांनी सयत सभार कवी आपलीं बरपां पर्गटतात. पूण कवितेविशीं जाणत्या कविंचे विचार समजुंक कवितापुस्तकांतलीं प्रस्तावनां सोडल्यार हेर विकल्प नातलेल्या दिसांनी आंड्र्यूचे ’सुटका’ कवितेचेर एच्चेमान केल्ले समीक्षेचेर आंड्र्यूचे विचार कांय कोंकणी कवितेंच्या फुडाराच्या दिसांनी नवी दिशा दाकयता. एक वाचपी जावन सुटका कविता म्हाका अशी समजली.
सुटका
पिंजर्यांत वाडल्ल्या
धव्या सुकण्याक
लाबली सुटका
आज वार्यार उबलें...
सुकण्याक पोसल्लें
चेडूं आज
न्हेसून धवें
लग्नाक आयतें जाल्लें!
कवितेचें नांव ’सुटका’ - म्हळ्यार सकारात्मक, आशावादी चिंतप.
दोन पंगतेंनी ’धवो’ रंग आसा, धवो रंग नितळ, सत, उजवाड, गिन्यान, शांती..... ह्या सर्वांक प्रतिनिधित्व करता.
पयले पंगतेंत सुटकेचे आदली स्थिती जावनासली ’पिंजर्यांतली. हांगासर पिंज्रो म्हळ्यार एक बंधिखानो, आनी खरेंच जावन हे सुटकेक समजुंक पायथागोरसाचो प्रमेय वा आर्किमिडिसाचीं सिद्धांतां गर्ज ना.
पूण दुसरे पंगतेंत पयले पंगतेचो गांच दिता त्या सुकण्याक पोसललें चेडूं. पूण दोनयी पंगत्यो -वेगळ्यो आनी स्वतंत्र.
न्हेसून धवें, लग्नाक आयतें जाल्लें: हांगासर जेराल रितीन सामाजीक रितिरिवाजीप्रकार चेडूं जल्मून व्हड जाल्ल्या आपल्या घराक सोडन लग्न जावन आपल्या पतीच्या घरांत आपलो नवो संसार रुता करता. हें चिंतप खंयचेय नद्रेन निरास पाचारीना. हांगा त्या धव्या न्हेसणाचेर लग्नाक आयतें जाल्ले सुटकेची आदली स्थिती जावनासा; ’अपल्यां मधें परकी/ एकसुरें/ बंधी जावन जियेंवची बंधड’. आनी ह्या चिंतनांतली सुटका.
कवितेच्या दोनयी पंगतेंनी खंयसरी निरास पाचारचे सब्द नांत. पूण थोडेफावटीं वाचप्याचे / समीक्षकाचे मतीच्या पूर्व-योजीत वा निर्णयीत मनोगतेनिमतीं अर्थाक अपार्थ करुंक साध्य आसा. आनी अशें जालें तर तें कवितेचीच खून करता.
हेर थोड्यो संगत्यो:
पयली: ’मुगदनातलीं गितां’ पुस्तकाचो विमर्सो केल्ल्या जियो आग्रारान बरयिल्लेपरीं "वल्लीन ह्या पुस्तकांत केल्ल्या एकेके समीक्षेविशीं सांगचें तर, कवितेक अशेंय समजुव्येत म्हळ्ळें मात्र शिवाय, अशेंच समजुंचें न्हय". हेंच उतर विसकळावन सांगचें तर. कवी एक कलाकार, आनी कविता ताची कला. जेदनां एक कविता पर्गट जाली तेदनां ती स्वतंत्र जाली, आनी ज्या वाचप्याक ज्या अर्थान ती पावली तोच त्या त्या वाचप्याच्या अनभोगाचेर आसता. जर तर एका कविचीं एके कवितेंतलीं नीज भोगणां वाचप्यांक पावनांत तर ती त्या कविचे अभिव्यक्तेचो ऊण म्हण हांव मांदून घेतां शिवाय वाचप्याक बिल्कूल चुकीदार करीना.
दुसरी: समीक्षक थोडेफावटीं पूर्व निश्चीत मनोभावांत (Preset mind) एके कवितेक अपार्थ करुंक सकता. निर्णयात्मक मनोगत (Judgemental mind) सयत प्रत्यक्ष न्हय तर परोक्ष रितीन येंवचें सहज. जशें इस्कोलाच्या दिसांनी परिक्षेंत चडीत मार्क्स घेवंक मेस्त्रीलागीं वीस मार्क्साच्या प्रबंधाक एक फावटीं मेस्त्रीन ’गाय’चेर प्रबंध बरोंवचेविशीं तयाराय करुंक सांगलें आनी भुरग्यांनी तेंच केलें. पूण परिक्षेंत ’पेट्याचेर प्रबंध’ बरोवंक सांगलें देकून ’आमगेर एक पेटो आसा, तो गायेसवें सदां खेळता.....’ अशें सुर्वात करून उपरांतलो सगळो प्रबंध गायेचेर बरयलो. असले ऊण समीक्षेंनी वा समीक्षेच्या नांवार बरोंवचींय आसात. पूण असल्या बरपांनी कोणाचेंय उद्धार जांव, पूण खंयच्याय साहित्याचें उद्दार भिल्कूल जायना. हें म्हजें खासगी चिंतप.
युक्रेन-रुशिया झुजाविशीं एका राजकीय मुकेलीक जेदनां एका टीवी जर्नलिस्टान "ह्या झुजाविशीं एका सब्दान तुजी जाप दी" म्हणून सवाल करताना हाची जाप जावनासली "गुड", तेदनां त्या टिवी जर्नलिस्टान परत प्रश्न करून "ह्या झुजाविशीं दोन सब्दांनी तुजी जाप दी" म्हणून विचारताना हाची जाप जावनासली "नॉट गुड". हांगासर सब्दाचो अर्थ अपार्थ करून घेवंक थोडेफावटीं समीक्षकाची पूर्व योजीत मत कारण करून दिता. हें सारकें न्हय तरयी थोडेफावटीं अशें घडुंक साध्य आसा म्हळ्ळ्याक जायते दाकले दिव्येता.
कोंकणी कवितेंचेर भासाभास जांवची गर्ज आसा, समकाळीन भासेंचे कवितें समोर कोंकणी कविता आज खंयच्या पांवड्यार आसा? हे दिशेन जायतो वावर जांवची गर्ज आसा. पूण एक गरजेचो विशय म्हळ्यार जेदनां एक कविता पर्गट जाली, तेदनां ज्या वाचप्याक/ समीक्षकाक जाय तशें समजुंदी. तांचे समजणेक सरी जावन कवीन आपलीं उतरां/वाट विंच्ची चड सूक्त म्हणून म्हाका भोगता.
एच्चेमान आंड्र्यूच्या सभार कवितेंचेर, प्रत्येक जावन ’बांय’ कवितेचेर सभार फावटीं आपले विचार वेक्त केल्ले आसात आनी कोंकणी कवितेंनी काळाक प्रबुद्ध रितीन कवितेंनी उतरांवची श्याथी आसचो कवी म्हणून सभार फावटीं उल्लेक केल्लो आसा. पूण गोंयांत चलल्ले भासाभासेंत आंड्र्यूचे कवितेच्या थोड्या सब्दांक चुकीचो अर्थ दिल्लो तशेंच नातल्ले सब्द हाडून अर्थाक अपार्थ केल्लें चुकीचें म्हणच्यांत दुभाव ना. पूण हें एक पूर्व नियोजीत न्हय, बगर फरामसेंत जाल्ली चूक म्हणून हांव समजतां.
- वल्ली क्वाड्रस