¸ÀªÉÇ UÁAZï :
KPï C¥ÀÅmï gÁdQÃAiÀiï PÀ« - MPÁÛªÉÇå ¥Áeï
eÉA QvÉA ºÁAªï -
¥À¼ÀAiÀiÁÛA D¤ G®AiÀiÁÛA
G®AiÀiÁÛA D¤ °¥ÀAiÀiÁÛA
°¥ÀAiÀiÁÛA D¤ ¸À¥ÉÚvÁA
¸À¥ÉÚvÁA D¤ «¸ÀævÁA........
ºÁAZÉ ªÀÄzsÉA D¸ÉÑAZï
`PÁªÉåA'
PÁªÁåPï C±ÉÃAAiÀiï KPï ªÁåSÁå£ï ¢¯ÉÆèZï MPÁÛªÉÇå ¥Áeï; KPï D¥ÀÅmï gÁdQÃAiÀiï PÀ«.
1914 E¸ÉéAvï ªÀiÁZïð 31 ªÉgï ªÉÄQìPÉÆ ±ÉígÁAvï d¯ïä WÉvï¯Áè÷å MPÁÛªÉÇå ¥ÁeÁZÉÆ DeÉÆ PÁzÀA§jPÁgï. ºÁå DeÁåPï KPï ¯ÉʨÉæj D¸ï°è. C±ÉA ªÀÄíuÁÛ£Á ¯ÉʨÉæj «±ÁåAvï KPï zÉÆÃ£ï ªÉǽ §gÀAiÉÄÓZï...... gÁAzÁÑ÷å PÀÄqÁAwè zsÀUï, eɪÁÚ¸Á¯ÁAvÉÆè ºÉƨÉÆð¸ï, ¤zÁÑ÷å PÀÄqÁAwè D¼ÁìAiÀiï, ¨sÁAiÉÄè ZÀªÉÌAwèA ¥ÉÇPÉƼï GvÁæA, ºÁ¸ÉÆ...... GºÀÄA ¯ÉʨÉæjZÁå ¥Àæ§ÄzïÞ¥ÀuÁªÀÄÄSÁgï ºÉA QvÉAZï £ÀíAiÀiï. ºÁAUÁ¸Àgï...... D¯ÁäjAvï PÀ«vÉZÉÆ D¤ «ªÀÄgÁêZÉÆ §ÆPï PÀ¸À¯ÉÆZï ªÁz﫪Ázï £Á¸ÁÛA JPÁªÉÄPÁ ¸ÀªÉÆÓ£ï ªÉAUÀÄ£ï gÁªÁÛvï. JPÁªÉÄPÁ vÉÆÃAqï WÀAªÁØAªÁÑ÷å PÀ«AZÁå §ÄPÁaA ªÀÄÄSï¥Á£ÁA ºÁAUÁ¸Àgï GªÉÄ ¢vÁvï. RAAiÀiÁÑ÷å vÀj §ÄPÁaA ¥Á£ÁA ¥ÀjÛvÁ£Á DªÀiÁÑ÷åZï CAvÀ¸ÀÌ£ÁðPï d£É¯ï ¥sÀÅmï¯Áè÷å§j...... vÁAvÁè÷å£ï D«ÄAZï DªÀiÁÌA w¼ï¯Áè÷å§j ¨sÉÆUÁÛ........ ¸ÀA¸ÁgÁZÁå RAAiÀiÁÑ÷åV ¥ÉÇAvÁgï ftÂAiÉÄ zsÀVAvï ¯Á¸ï¯Áè÷å PÀ«£ï VaѯÉÆè÷å zÉÆÃ£ï ªÉǽ ªÁZÁÛ£Á zÉƼÁåA¤ WÁªÀiï ¸ÀÄmÁÛ....... C¥ÀÇæ¥ï±ÉA PÁAAiÀiï KPï PÀ«vÁ ªÁ PÁt ªÁZÁÛ£Á - vÉÆÃAqï zÁPÀAiÀiÁßvÉèA JPÉèA ZÉqÀÄA d£É¯ÁAvÁè÷å£ï xÉA¨É G¸Áîªïß zsÁAªï¯Éè §j.......... PÁ¼ÁÓzÀAiÀiÁðAvï ªÁzÁ¼ïZï GmÁÛ. aAvÁàPÀÄ¥ÁA ©ü¸ÀÄqÁÛvï. JPÁ §ÄPÁ£ï ªÁ ¯ÉʨÉæÃj£ï ¥sÁ¯ÉÆÑ ¥Àæ¨sÁªïZï C¸ÉÆè.
MPÁÛªÉÇå ¥Áeï
MPÁÛªÉÇå ¥ÁeÁZÉ ftÂAiÉÄ ¥Á£ÁPï GvÁæAa vÁ£ï ¯ÁUÀ¬Ä°è¬Ä C¸À¯ÁåZï vÁZÁå DeÁåZÉ ¯ÉʨÉæÃj£ï.
vÁZÉÆ ¨Á¥ÀAiÀiï ¸ÀAiÀiïÛ KPï ¥ÀvïæPÀgïÛ D¤ J«Ä°AiÀiÁ£ÉÆ d¥ÁmÁ (Emiliano Zapata) ZÉÆ ¸ÉPÉælj eÁªïß ªÁªïæ PÀgÁÛ¯ÉÆ. d¥ÁmÁa RÄ£ï eÁ¯Áè÷åªÉ¼Ágï xÉÆqÁå vÉA¥ÁPï ºÉA PÀÄlªÀiï DªÉÄjPÁ ¥ÁªÉèA. ¥ÁnA ¥ÀgÀÛ¯Áå G¥ÁæAvï MPÁÛªÉÇå ¥ÁeÁ£ï ¸Á»vÁåZÉÆ «zÁåyð eÁªïß National University Pï ¥ÀæªÉñï PɯÉÆ. ¸Á»vïå ²PÉÆè. ¥ÀÅuï ¸À£Àzï (Degree) WÉAªïÌ ªÀiÁvïæ £ÉUÁ°ð.
vÁZÁå vÀ£ÁðlàuÁgï KPï ªÀíqï PÀ« eÁA«Ñ d¨ÉÆâgï D±Á vÁPÁ D¸ï°è. ¥Á¨ÉÆè £ÉgÀÄqÁ xÁªïß ¥Àæ¨sÁ«vï eÁªïß vÁZÁåZï ¥ÉÇæÃvÁìªÁ£ï °QÚ ºÁwA WÉwè. vÁZÉÆ ¥sÁAiÀiïì eÁ¯ÉÆè §ÆPï "gÁ£Àén ZÀAzïæ" "Luna Silvestre" 1933 E¸ÉéAvï. ºÁZÉ G¥ÁæAvï vÁZÉ °PÉÚ£ï ¸ÀĪÀiÁgï ZÁ½Ã¸ï §ÄPÁAaA ¥Á£ÁA ¨sÀgÁè÷åAvï.
ºÁZÉÆå ZÀqÁÛªï PÀ«vÁ «ÄÃlgï D¤ ¥Áæ¸ï D¸ÉÆ£ï ¸ÁA¥ÀæzÁ¬ÄPï ±ÉʯÉaA eÁªÁ߸Ávï.
1957 E¸ÉéAvï ¥sÁAiÀiïì eÁ°è `¦AiÉÄzÁæ zÉ ¸ÉÆïï' KPï £ÁAªï ªÉ°è PÀ«vÁ. ¸ÀÄPÀÄgï UÀæºÁPï ¸ÀÄAiÉÆð D¤ GzÁÌZÉA ¥ÀæwÃPï eÁªïß ¦AvÁæ¬Ä°è » PÀ«vÁ ¥Á±ÁÑvïå ¥ÀÅgÁuÁAvÁè÷å ªÉÄUÁzÉëZÉgï ºÉÆAzÉÆ£ï D¸Á.
"vÀÄeÉ ¯ÁA¨ÁAiÉÄPï zsÁAªÀÛ¯ÉÆA ºÁAªï
d² £ÀíAAiÀiï
vÀÄeÉA DAUï¨sÀgï ZÀgÀÛ¯ÉÆA ºÁAªï
d±ÉA gÁ£ï"
ºÉ ªÉǽA¤ ¸ÀĪÁðvï eÁA«Ñ » PÀ«vÁ ºÉZï ªÉǽA¤ DPÉÃgï eÁªïß ªÉÆUÁPï D¤ ¥ÀÈxÉéPï ®Vãï PÀgÀAiÀiÁÛ.
1930 D¤ 1940 ªÀÄzsÉA ¥ÀvïæPÁgï eÁªïß ªÁªÀÅgÀè¯ÉÆ MPÁÛªÉÇå ¥Áeï KPï wÃPïë÷Ú gÁdQÃAiÀiï PÀ«, «ªÀĵÀðPï D¤ pÃPÁPÁgï. ¸Áà÷失ï gÀhÄÄeÁªÉ½A ¸ÉàãÁPï ¨sÉmï ¢Ãªïß ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvÁéZÉgï gÀhÄÄeÉÆè. xÉÆqÁå vÉA¥ÁPï vÁZÁå PÁªÁåAvï zsÁªÁå¥ÀAyÃAiÀiï zsÉÆÃgÀuÁA GmÉÆ£ï ¢¸ÁÛ°A vÀjà ²ÃvÀ¼ï gÀhÄÄeï ¸ÀÄgÀÄ eÁvÁ£Á vÁAvÁè÷å£ï vÉÆ ¨sÁAiÀiïæ DAiÉÆè. gÁdQÃAiÀiï ªÉÇzÀÄݪÉÇgÁAmÁAPï ¯ÁUÉÆ£ï D¤ zÉÆÃUï ªÀíqï ¸Á»w, gÁdQÃAiÀiï «ªÀĵÀðPï ¥Á¨ÉÆè £ÉgÀÄqÁ D¤ UÁ©æAiÉįï UÁ¹ðAiÀiÁZÉ EµÁÖUÀwxÁªïß ªÉÄPÉÆî eÁ¯ÉÆ.
ªÉÄQìPÉÆ ¸ÀPÁðgÁZÉÆ gÁAiÀiï¨sÁj eÁªïß d¥Á£ï, DªÉÄÃjPÁ D¤ ¨sÁgÀvÁPïAiÀiï ¥ÁªÉÇè. G¥ÁæAvï D¥ÉÇè ºÀÄzÉÆÝ ¸ÁAqÀÄ£ï, `¥ÀÇègÀ¯ï' £ÁAªÁZÁå ¥ÀvÁæZÉÆ ¸ÀA¥ÁzÀPï eÁ¯ÉÆ. ºÁAvÀÄA gÁdQÃAiÀiÁa pÃPÁ §gÀAªïÌ ¯ÁUÉÆè. ºÁZÁå GvÁæAPï ¸ÀPÁðgï PÁA¥ï¯Áè÷å£ï vÁå ¥ÀvÁæZÁå ¸ÀA¥ÁzÀPÀàuÁxÁªïß ºÁPÁ ¤PÁîAiÉÄèA. G¥ÁæAvï ¥ÁeÁ£ï D£ÉåÃPï ¥Àvïæ ¥ÁægÀA¨sï PɯÉA vÀjà vÉA `¥ÀÇègÀ¯Á'wvÉèA AiÀıÀ¹é eÁ¯ÉA£Á. 1937 E¸ÉéAvï ¥Áeï, J¯É£Á UÁågÉÆ (Elena Garro) ¯ÁVA ®Vãï eÁ¯ÉÆè; ¥ÀÅuï 1959 E¸ÉéAvï ªÉUÁîZÁgï WÉvÉÆè.
1968-70 PÁ¼ÁAvï ¸Áà÷失ï DªÉÄÃjPÀ£ï ¸Á»vÁåZÉÆ ¥ÉÇæ¥sɸÀgï eÁ¯ÉÆè MPÁÛªÉÇå ¥Áeï, ¥Á¨ÉÆè £ÉgÀÄqÁ§jAZï D¥ÁÚPï «¸ÁÛgÁAiÉÄ£ï ªÁZÀ¬Ä¯ÉÆè PÀ«. ªÀiÁPïìðªÁzï, CwªÁ¸ÀÛªÁªÁzï, C¹ÜvÀéªÁzï, §Ä¢Þ¸ÀªÀiï, »AzÀĬĸÀªÀiï, ¥sÉæAZï D¤ £ÀªïåªÁzï - ºÁå ¸ÀgÁéAPïAiÀiï vÁZÁå PÁªÁå£ï ¥Á£ÁA ºÁAvÀļÁî÷åAvï. vÁZÉA PÁªÉåA ¸ÀªÀiÁeï D¤ ªÀåQÛ, Cxïð D¤ ¸À¨ïÝ C¸À¯Áå ¸ÀÄQëêÀiï ¸ÀAVÛAZÉgï, ¤UÀÆqsï ¸ÀA§AzsÁAZÉgï GeÁéqï ¥sÁAPÁÛ. gÁdQÃAiÀiï PÀ« vÀjà ¥ÀæeÁ¥Àæ¨sÀÄvïé D¤ ªÀåQÛ ¸ÁévÀAvÁæ÷嫲A ¨sÁjZï C©üªÀiÁ£ï D¸ï¯ÉÆè ªÀĤøï vÉÆ. vÁZÉÆå DPÉæÃZÉÆå PÀ«vÁ ¥ÉÃA¬ÄÖAUÁZÉ §Ä£Áå¢ZÉgï gÀZï¯ÉÆè÷å. MPÁÛªÉÇå ¥ÁeÁZÉA PÁªÉåA ¸À¨sÁgï ¨sÁµÉAPï ¨sÁµÁAvÀgï eÁ¯ÁA. ¸À¨sÁgï AiÀÄĤªÀ¹ðnA¤ vÁZÁå PÁªÁåPï ªÀiÁ£ï PɯÁ. ¸À¨sÁgï E£ÁªÀiÁA ¥ÀÅgÀ¸ÁÌgïAiÀiï vÁPÁ ¯Á¨sÁè÷åvï. 1990 E¸ÉéZÉA £ÉÆèɯï E£ÁªÀiï vÁZÁå PÁªÁåPï ªÉļï¯ÉÆè eÉÆPÉÆÛ ªÀiÁ£ï.
D¥Áè÷å ¯ÉÃR£ÁA¤, PÀ«vÉA¤ ¸ÁªÀiÁfPï dªÁ¨ÁÝj ¥Á¼ï¯ÉÆè PÁæAwPÁj PÀ« MPÁÛªÉÇå ¥Áeï D¥Éè 84 ªÀ¸ÁðA ¥ÁæAiÉÄgï 1998 J¦æ¯ï 19 ªÉgï ªÀÄgÀuï ¥ÁªÉÇè.
-«®ì£ï PÀnïï
(MPÁÛªÉÇå ¥ÁeÁa `«£Àw' PÀ«vÁ ªÁZÀÄAPï ºÁAUÁ aZÁAiÀiÁ
)
£ÉÆèɯï PÀ«:
¥ÁAZÉÆé UÁAZï: gÀ«ÃAzÀæ£Áxï oÁUÉÆÃgï
ZÀªÉÇÛ UÁAZï: n. J¸ï. J°AiÉÄmï
w¸ÉÆæ UÁAZï: qÀ§Æè÷å. ©. AiÉÄÃmïì
zÀĸÉÆæ UÁAZï: ¥Á¨ÉÆè £ÉgÀÄqÁ
¥ÀAiÉÆè UÁAZï: D¯Éáçqï §£Áðqïð £ÉÆèɯï